شورای‌عالی بیمه در اجرای بند ۵ ماده ۱۷ قانون تأسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه‌گری، در جلسه مورخ ۱۳۹۲/۰۹/۲۶ «آییننامه تنظیم امور ارزیابی خسارت بیمه‌ای» را مشتمل بر ۲۰ ماده و ۱۴ تبصره به شرح ذیل تصویب نمود:
ماده ۱- ارزیاب خسارت بیمه‌ای شخص حقیقی یا حقوقی مستقلی است که دارای پروانه ارزیابی خسارت بیمه‌ای از بیمه مرکزی بوده و مجاز به بررسی و تحقیق در مورد علت بروز حادثه و تحقق خسارت، تعیین مقدار خسارت و تشخیص میزان تعهد بیمهگر طبق شرایط بیمهنامه و نیز مذاکره برای تعدیل و تسویه خسارت بیمه‌ای می‌باشد.
ماده۲ - پروانه ارزیابی خسارت بیمه‌ای برای اشخاص حقیقی صرفاً در یک زمینه تخصصی بیمه‌ای و برای موسسات ارزیابی خسارت بیمه‌ای در یک یا چند زمینه تخصصی بیمه ای در چارچوب دستورالعملی که بیمه مرکزی ظرف شش ماه تهیه و ابلاغ خواهد نمود صادر می‌شود.
ماده ۳- اشخاص حقیقی برای دریافت پروانه ارزیابی خسارت بیمه‌ای باید واجد شرایط زیر باشند:
۱- تابعیت دولت جمهوری اسلامی ایران؛
۲- عدم اعتیاد به مواد مخدر به تأیید مراجع ذیربط؛
۳- انجام خدمت وظیفه عمومی و یا ارائه کارت معافیت دائم برای آقایان؛
۴- داشتن حداقل ۲۵ سال سن؛
۵- نداشتن سوء شهرت؛
۶- نداشتن سوء پیشینه کیفری و سابقه ارتکاب یا معاونت در یکی از جرائم ارتشاء، تصرف غیرقانونی در اموال دولتی، جعل و تزویر، تدلیس، پولشویی، تبانی و یا مداخله در معاملات دولتی و اخلال در نظام اقتصادی و جرایم موضوع ماده ۶۴ قانون تأسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه‌گری؛
۷- داشتن حداقل مدرک تحصیلی لیسانس؛
۸- داشتن سه سال سابقه کار مفید در ارزیابی و کارشناسی خسارت در زمینه تخصصی مورد تقاضا به تشخیص بیمه مرکزی؛
۹- موفقیت در آزمون کتبی و مصاحبه حضوری تخصصی بیمه مرکزی؛
۱۰- گذراندن دوره آموزشی تخصصی و توجیهی طبق دستورالعملی که بیمه مرکزی ابلاغ خواهد کرد.
تبصره ۱- افرادی که به تشخیص بیمه مرکزی حداقل ۱۰ سال سابقه ارزیابی و کارشناسی خسارت در زمینه تخصصی موردتقاضا داشته باشند از آزمون کتبی موضوع بند ۹ معاف هستند.
تبصره ۲- حداقل مدرک تحصیلی موضوع بند ۷ برای افرادی که حداقل ۱۵ سال در ارزیابی و کارشناسی خسارت در زمینه تخصصی مورد تقاضا سابقه فعالیت داشته باشند دیپلم می‌باشد.
تبصره ۳- بیمه مرکزی می‌تواند برگزاری آزمون کتبی موضوع بند ۹ و دوره های آموزشی موضوع بند ۱۰ را به اشخاص حقوقی ذیصلاح واگذار نماید.
ماده ۴- اشخاص حقوقی برای دریافت پروانه فعالیت ارزیابی خسارت بیمه‌ای باید در قالب یکی از اشکال حقوقی زیر در چارچوب قانون تجارت، سایر قوانین موضوعه و با رعایت شرایط زیر به ثبت برسند:
۱- موسسه غیر تجارتی:
۱-۱- کلیه موسسین و اعضا باید واجد شرایط ارزیاب خسارت حقیقی موضوع ماده ۳ این آییننامه باشند؛
۲-۱- موضوع فعالیت مندرج در اساسنامه منحصراً ارزیابی خسارت بیمه ای باشد؛
۳-۱- حداقل سرمایه برای هر زمینه تخصصی بیمه‌ای معادل ۱۰۰,۰۰۰.۰۰۰ ریال را تامین نماید؛
۴-۱- امکانات اداری لازم متناسب با زمینه تخصصی فعالیت را داشته باشد.
۲- شرکت سهامی خاص و تعاونی متعارف:
۱-۲- مدیر عامل و کلیه اعضاء هیئت مدیره باید واجد شرایط ارزیاب خسارت حقیقی موضوع ماده ۳ این آییننامه باشند؛
۲-۲- موضوع فعالیت مندرج در اساسنامه منحصراً ارزیابی خسارت بیمه ای باشد؛
۳-۲- حداقل سرمایه برای هر زمینه تخصصی بیمه‌ای معادل ۱۰۰,۰۰۰.۰۰۰ ریال را تامین نماید؛
۴-۲- امکانات اداری و نیروی انسانی لازم متناسب با زمینه تخصصی فعالیت را داشته باشد.
تبصره ۱- اشخاص حقوقی قبل از ثبت باید اساسنامه خود را به تایید بیمه مرکزی برسانند. همچنین ثبت هرگونه تغییرات بعدی در اساسنامه، میزان سرمایه، ترکیب سهامداران و نیز تغییر اعضا یا مدیر عامل و اعضاء هیئت مدیره منوط به موافقت کتبی بیمه مرکزی می‌باشد.
تبصره ۲- ارزیابان خسارت بیمه‌ای حقوقی با تایید بیمه مرکزی میتوانند در هر یک از نقاط کشور شعبه تاسیس نمایند.
تبصره ۳- ارزیابان خسارت بیمه‌ای حقوقی میتوانند در چارچوب این آییننامه و دستورالعمل بیمه مرکزی، مجوز تأسیس شعبه در خارج از کشور را اخذ نمایند.
تبصره ۴- ارزیابان خسارت بیمه‌ای حقوقی باید گزارش ارزیابی خسارت بیمه‌ای خود را توسط افراد دارای پروانه ارزیابی خسارت بیمه‌ای حقیقی در زمینه تخصصی بیمه‌ای مربوط تهیه نمایند.
ماده ۵- پروانه ارزیاب خسارت بیمه‌ای توسط بیمه مرکزی صادر و اعتبار آن سه سال می‌باشد. تمدید پروانه برای سال‌های بعد، مشروط به درخواست ارزیاب خسارت بیمه‌ای توسط بیمه مرکزی انجام خواهد شد مگر آنکه ارزیاب خسارت بیمه‌ای یکی از شرایط مندرج در این آییننامه را از دست داده باشد.
ماده ۶- بیمه مرکزی لیست ارزیابان خسارت بیمه‌ای دارای پروانه فعالیت و مشخصات آنها را از طریق پایگاه اینترنتی خود اعلام و هر ماه لیست مزبور را به روز می‌کند.
ماده ۷- اعضاء هیئت مدیره، مدیر عامل یا کارمند شاغل (اعم از رسمی، پیمانی، قراردادی و ساعتی) موسسات بیمه، بیمه‌مرکزی، نمایندگان حقوقی بیمه، دلالان رسمی حقوقی بیمه، دفاتر ارتباطی و یا سایر ارزیابان خسارت بیمه‌ای حقوقی و همچنین نمایندگان بیمه حقیقی و دلالان رسمی بیمه حقیقی نمی‌توانند ارزیاب خسارت بیمه‌ای حقیقی یا موسس و عضو موسسه غیر تجارتی ارزیابی خسارت بیمه‌ای یا مدیر عامل، عضو هیات مدیره، مسئول شعبه و کارمند ارزیابان خسارت بیمه‌ای حقوقی باشند.
تبصره ۱- ارزیاب خسارت بیمه‌ای حقیقی یا موسس و عضو موسسه غیر تجارتی ارزیابی خسارت بیمه‌ای یا مدیر عامل، عضو هیات مدیره، مسئول شعبه و کارمند ارزیابان خسارت بیمه‌ای حقوقی نمی توانند سهامدار عمده (بیش از ۵ درصد) موسسات بیمه، نمایندگی بیمه حقوقی، دلال رسمی بیمه حقوقی و نیز سایر ارزیابان خسارت بیمه‌ای حقوقی باشند.
تبصره ۲- ارزیابان خسارت بیمه‌ای حقیقی، اعضا موسسه غیر تجارتی ارزیابی خسارت بیمه‌ای و مدیر عامل و اعضای هیات مدیره شرکت‌های سهامی خاص و تعاونی متعارف ارزیابی خسارت بیمه‌ای و همچنین اقارب نسبی و سببی درجه ۱ از طبقه اول آنان نباید هیچ گونه نفع مستقیم یا غیرمستقیم در پرونده خسارت تحت ارزیابی خود داشته باشند.
ماده ۸- ارزیاب خسارت بیمه‌ای برای دریافت پروانه فعالیت باید بیمهنامه مسئولیت حرفه ای متناسب با حدود اختیارات خود به منظور حسن انجام کار و تضمین حقوق موسسات بیمه، بیمهگذار یا سایر اشخاص ذینفع به ترتیبی که بیمه مرکزی مشخص می‌کند به بیمه مرکزی ارائه نماید.
ماده ۹- ارزیاب خسارت بیمه‌ای برای ارزیابی خسارت موظف به انعقاد قرارداد کتبی با موسسه بیمه و یا بیمهگذار می‌باشد. در این قرارداد حداقل باید تاریخ تنظیم قرارداد، مدت اعتبار آن، مشخصات موسسه بیمه و بیمهگذار، مبلغ حق‌الزحمه، زمانبندی و نحوه ارایه گزارش ارزیابی، حدود اختیارات ارزیاب خسارت بیمه‌ای و شرایط فسخ قرارداد ارزیابی مشخص شود.
تبصره ۱- موسسه بیمه و بیمه گذار می توانند ارزیاب خسارت بیمه ای مرضی الطرفین و حدود اختیارات وی را تعیین نمایند. در این صورت بیمه گر موظف است مشخصات ارزیاب منتخب و حدود اختیارات وی را در شرایط بیمه نامه درج نماید.
تبصره ۲- پرداخت حق الزحمه ارزیاب خسارت بر عهده بیمه گر خواهد بود. در مواردی که ارزیابی خسارت به درخواست بیمه گذار انجام می گیرد پرداخت حق الزحمه بر عهده وی خواهد بود.
تبصره ۳- ارزیاب خسارت بیمه‌ای نمی‌تواند در یک پرونده خسارت همزمان ارزیاب موسسه بیمه و بیمه گذار باشد مگر اینکه طرفین در مورد ارزیاب مرضی‌الطرفین توافق نمایند.
ماده ۱۰- ارزیاب خسارت بیمه‌ای موظف است گزارش خود را به صورت مستدل و مستند در حدود اختیارات تعیین شده در قرارداد ارزیابی خسارت تهیه و به طرف و یا طرف‌های قرارداد خود ارائه نماید.
ماده ۱۱- ارزیاب خسارت بیمه‌ای موظف است، گزارش های ارزیابی خسارت را حداقل برای مدت ۳ سال از تاریخ تهیه در سوابق خود نگهداری نماید.
ماده ۱۲- بیمه مرکزی موظف است امکان انتخاب ارزیاب خسارت بیمه ای توسط بیمه گذار را به نحو مقتضی اطلاع رسانی نماید.
ماده ۱۳- مرجع رسیدگی به اختلافات بین ارزیاب خسارت بیمه ای با موسسه بیمه، یا بیمهگذار و سایر ذینفعان در خصوص قرارداد ارزیابی و مفاد این آیین نامه هیاتی مرکب از نماینده بیمه مرکزی، نماینده سندیکای بیمه‌گران ایران و نماینده انجمن صنفی ارزیابان خسارت بیمه‌ای خواهد بود. نحوه تشکیل جلسات، رسیدگی به اختلافات، اتخاذ تصمیم و سایر امور اجرایی این هیات در چارچوب دستورالعملی خواهد بود که با همکاری سندیکای بیمه گران ایران و انجمن صنفی ارزیابان خسارت توسط بیمه مرکزی تهیه و ابلاغ خواهد شد.
تبصره- در رسیدگی به اختلافات بین ارزیاب خسارت با بیمه گذار و سایر ذینفعان، نماینده بیمه گذار جایگزین نماینده سندیکا در هیات موضوع این ماده می شود.
ماده ۱۴- ارزیاب خسارت بیمه ای موظف است در صورت درخواست بیمه مرکزی اطلاعات، اسناد و مدارک لازم را ارائه نموده و امکان بازرسی از محل فعالیت، دفاتر و اسناد را فراهم نماید.
ماده ۱۵- در صورتی که موسسه بیمه بخواهد در رسیدگی به پرونده خسارت خود، از اشخاصی به غیر از کارکنان خود استفاده نماید موظف است صرفاً از ارزیابان خسارت بیمه‌ای دارای پروانه فعالیت از بیمه مرکزی ج.ا.ایران استفاده نماید.
تبصره- آن دسته از نمایندگان بیمه که به استناد تبصره یک ماده یک آییننامه شماره ۷۵ (تنظیم امور نمایندگی بیمه) مصوب شورای عالی بیمه بخشی از اختیارات و وظایف شرکت بیمه مربوط در پرداخت خسارت در رشته های مختلف بیمه به آنان تفویض شده است، موظفند در ارزیابی خسارت از خدمات ارزیابان خسارت بیمه‌ای موضوع این آییننامه استفاده کنند.
ماده ۱۶- استفاده از آن دسته از موسسات معتبر ارزیابی خسارت که در خارج از کشور ایران به ثبت رسیده اند و به صورت بین المللی فعالیت می نمایند، در فرایند ارزیابی خسارت مجاز می باشد.
ماده ۱۷- در صورت عدم اجرای مفاد این آییننامه توسط مؤسسات بیمه، بیمه مرکزی می‌تواند حسب مورد هر یک از اقدامات زیر را انجام دهد:
۱- تذکر کتبی به مدیر عامل و هیأت مدیره یا مدیران فنی موسسه بیمه؛
۲- اخطارکتبی به مدیر عامل و هیأت مدیره یا مدیران فنی موسسه بیمه؛
۳- سلب صلاحیت مدیرعامل، هیات مدیره یا مدیران فنی ذیربط موسسه بیمه.
ماده ۱۸- در صورت عدم اجرای مفاد این آییننامه توسط ارزیاب خسارت بیمه‌ای و یا تخلف وی از سایر قوانین و مقررات بیمه‌ای و یا از دست دادن صلاحیت لازم، بیمه مرکزی می تواند حسب مورد هر یک از اقدامات زیر را انجام دهد:
۱- تذکر کتبی به ارزیاب خسارت بیمه ای؛
۲- اخطارکتبی به ارزیاب خسارت بیمه‌ای؛
۳- تعلیق پروانه فعالیت ارزیاب خسارت بیمه‌ای از سه ماه تا یکسال؛
۴- لغو پروانه فعالیت ارزیاب خسارت بیمه‌ای.
ماده ۱۹- ارزیابان خسارت بیمه‌ای که قبلا پروانه ارزیابی خسارت دریافت نموده‌اند موظفند حداکثر ظرف مدت ۲ سال وضعیت خود را با ضوابط این آییننامه تطبیق دهند.
ماده ۲۰- این آییننامه از تاریخ ابلاغ جایگزین آییننامه شماره ۵۰ (آیین نامه اعطای پروانه و نحوه فعالیت مؤسسات ارزیابی خسارت بیمه‌ای) مصوب ۱۳۸۲/۴/۳ شورای عالی بیمه و مکمل‌های آن خواهد شد. الزامات این آییننامه برای موسسات بیمه از تاریخ ۱۳۹۳/۰۱/۰۱لازم‌الاجرا خواهد بود.
