سندیکای بیمه گران ایران؛ تحول راهبردها و رویکردها در پرتو بازانگاری مفاهیم بنیادین

سیدمجید بختیاری رئیس شورای عمومی سندیکا در یادداشتی با اشاره به تقویت باور و رویکرد اعضای سندیکا به ساختار و نظامات حاکم بر آن؛ گزارش گیری و گزارش دهی از عملکرد سندیکا و بیان میزان آثار آن بر فعالیت های حرفه ای و توسعه بازار بیمه را در تقویت و مشارکت پذیری این نهاد صنفی موثر دانست.

در ادامه متن کامل یادداشت مدیرعامل بیمه ایران را می خوانید:
مقدمـه:
شکل گیری نهادهای مستقل با ساختار غیر دولتی به ویژه در فعالیت های حرفه ای و تخصصی با فلسفه و اهداف مشخصی طراحی و محقق می شود که در راستای دستیابی به نتایج و عملکرد مطلوب زمینه سازی و تسهیل‌کننده مناسبات سازمان ها و شرکت های اصلی با گروه های متنوع مخاطبان، ذی‌نفعان و خدمات گیرندگان در بخش های متعدد به ویژه توسعه فضای فعالیت و رونق کسب و کار تعریف شده باشد.
در حوزه های حرفه ای و تخصصی با ماهیت و جوهره رقابتی، ضرورت نهادینه سازی این تشکل ها به منظور تأمین خواسته ها و تجمیع نظرات و دیدگاه‌های حرفه ای برای رسیدن به منافع جمعی و مشترک و تدوین ساختار و قواعدی در فضای فعالیت ها از درجه اهمیت و ضرورت بیشتری نیز برخوردار است. صنعت بیمه در ایران پس از تأسیس شرکت سهامی بیمه ایران در سال 1314 در مقطع تاریخی که بیمه گران خارجی نقش محوری را ایفا می کردند و بازار بیمه کشور را در اختیار داشتند وارد مرحله حساس و مهمی شد و اولین شرکت بیمه ایرانی با عملکرد شایان توجه که با اقبال گسترده مردم و مخاطبان نیز مواجه شد، جهت گیری ها و سیاست گذاری ها در حوزه صنعت بیمه را در فرآیند تحولات اساسی قرار داده است. تجربه موفق تأسیس اولین شرکت بیمه ایرانی با واکنش بسیار مطلوب بازار بیمه کشور منتهی به ادامه سیاست اتکا فعالیت ها به ظرفیت های داخلی و تأسیس شرکت های جدید با ساختار غیر دولتی در دهه 1330 شده و فضای کسب و کار بیمه ای کشور و منطقه را وارد مرحله جدیدی با ورود شرکت های جدید کرده است.
دریافت تجربیات از ساختار بیمه گری دنیا و حضور متخصصان و کارشناسان خبره در فعالیت های تخصصی بیمه ای به ویژه تأسیس و فعالیت شرکت های بیمه جدید در فضای بازار بیمه داخلی در کنار بیمه گران خارجی شرایط و زمینه ایجاد نهادی برای شکل دهی فعالیت های حرفه ای و تجمیع اشتراکات و منافع به منظور همگرایی ها و توان افزایی برای توسعه و تعمیم بازار بیمه را فراهم و موضوع شکل گیری سندیکای بیمه گران در کشور مطرح و گام های مهمی نیز برداشته شد. احساس نیاز به سندیکا در نهایت منتهی به تدوین اساسنامه آن در سال 1342 شده است. با تصویب قانون تأسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه گری مصوب1350/03/30 موضوع سندیکا و فعالیت حرفه ای آن مطابق با ماده 75 این قانون از نظم و ساختار محکم‌تری برخوردار شده و پس از طی فراز  و نشیب های خاص و کسب تجربیات لازم، از نقش و کارکرد ملموس و محسوس تری برخوردار شده است.
سندیکای بیمه گران ایران گرچه از سابقه و تجارب مفیدی در ایفای مسئولیت های تعریف شده داراست؛ ولی با عنایت به تحولات گسترده در حوزه های اقتصادی و فعالیت های متعدد کسب و کار و همچنین تغییرات اساسی در رویکردهای مخاطبان و ذی‌نفعان به ویژه بروز و ظهور شیوه ها، متدها و الگوهای نوین در فضای مناسبات حرفه ای، چرخش استراتژیک راهبردها و رویکردهای محوری سندیکای بیمه گران کشور ضرورتی مهم و اجتناب ناپذیر به نظر می‌رسد که یقیناً با خرد جمعی و بهره گیری از تمامی ظرفیت های موجود در راستای تعالی نقش و جایگاه این نهاد مهم گام‌های ثمربخشی برداشته شود.
از سویی پیگیری فعالیت ها و موضوعاتی که منافع مشترک بیمه گران را تأمین و تسهیل کند و به بهبود وضعیت مادی و معنوی اعضا منتهی شود از طریق تشکیلات سندیکا سریع‌تر و با اثرگذاری بیشتر محقق می‌شود از همین‌رو بازانگاری سیاست ها، راهبردها و رویکردهای سندیکا در دوره جدید با عنایت به تحولات گسترده در فضای کسب و کارهای متعدد با هدف افزایش کارایی و اثربخشی این نهاد مهم و حرفه ای در راستای توسعه و اعتلای صنعت بیمه مطمح نظر است.

رویکردها و باورها
تقویت باور و رویکرد اعضای سندیکا به ساختار و نظامات حاکم بر آن و تأثیرگذاری این نهاد در اعتلای کسب و کار بیمه خود، مسئولیت، تلاش و برنامه ریزی ویژه ای می طلبند که نیازمند طراحی راهبردها و اجرای الگویی است که با همت و مشارکت همه اعضا به ویژه گزارش گیری و گزارش دهی از عملکرد سندیکا و میزان آثار آن بر فعالیت های حرفه ای و توسعه بازار بیمه عملی و تقویت می شود. از همین‌رو عنایت ویژه به رویکرد فوق و ملحوظ داشتن آن در برنامه های راهبردی سندیکا، بستر نقش‌آفرینی بیشتر و مؤثرتر و مشارکت پذیری مضاعف اعضا و در نهایت نهادینه کردن کارکردهای اساسی آن را فراهم می سازد.

اهداف و اصول
با توجه به مفاد اساسنامه سندیکای بیمه گران و اهداف ترسیمی به منظور پویایی و اثربخشی نقش و کارکرد بیش از پیش سندیکا، توجه و به  کارگیری اصول مهم فعالیت سندیکایی در کلیه استراتژی ها، برنامه ها و راهبردهای عملیاتی و اجرایی، زمینه ساز تقویت جایگاه و نقش سندیکا و اعتلای همگرایی، هم افزایی، مناسبات و تعاملات حرفه ای و در نهایت رونق کسب و کار بیمه در فضای سالم بازار خواهد شد. در این زمینه سه اصل مهم منافع مشترک و گروهی، منطق فنی و حرفه ای و فرهنگ بیمه گری از درجه اهمیت بالاتری برخوردارند و می وانند در اولویت اساسی قرار گیرند.
تحکیم و توسعه همکاری بین بیمه گران، حفظ و تقویت سلامت بازار بیمه، رونق کسب و کار بیمه ای، توسعه و تقویت معیارهای اخلاقی در حرفه بیمه¬گری، حمایت از حقوق مؤسسات بیمه، تعالی و گسترش مناسبات و تعاملات حرفه ای فی‌مابین بیمه گران و حل و فصل اختلافات احتمالی بین اعضای سندیکا و مؤلفه های دیگر در فضای عملیاتی و اجرایی با مداقه به این اصول مهم و ملحوظ داشتن آن در برنامه ها و استراتژی ها زمینه سازی شده و به تعبیری نقشه راه به منظور تأثیرگذاری نقش و کارکرد سندیکا خواهد شد.
در حوزه عملیات بیمه گری با عنایت به فضای رقابتی حاکم بر بازار بیمه، وجود منطق فنی و رعایت مصالح تخصصی در صنعت بیمه وفق معیارها و موازین مدیریت ریسک و نرخ دهی های متناسب با کیفیت خدمات و تعهدات، بستر کسب و کار بیمه ای و رقابتی سالمی را مهیا کرده و یقیناً در چنین شرایطی، اعضای سندیکا و مدیران عالی صنعت بیمه و همچنین ساختار مدیریتی سندیکا حامی و پشتیبان رویکردهای فوق بوده و یقیناً فضای سالم رقابتی و بهبود خدمات بیمه که از اهداف مشترک بیمه گران است محقق می‌شود.
راهبرد منافع مشترک و گروهی به ویژه در شرایطی که فعالیت های بیمه گران در حوزه هایی  باشد که مشمول رقابت نیست از مهم‌ترین اصل برای پیشبرد اهداف و اجرای برنامه های ترسیمی است. در این زمینه تقویت تعاملات و مناسبات حرفه ای مبتنی بر رعایت منافع همه اعضا و انسجام و وفاق بیشتر با محوریت و مدیریت سندیکا، رویکرد همگرایی را عملی و منتهی به تحکیم و توسعه همکاری ها می شود و مطمئناً تقویت فضای همگرایی، زمانی محقق می شود که منافع حرفه ای همه اعضا حفظ و در نظر گرفته شود.
ترویج فرهنگ بیمه و ارتقاء اقبال عمومی به بهره گیری از مزیت های بیمه در حوزه های مختلف، یکی از راهبردهای مردم صنعت بیمه به منظور اعتلای فعالیت ها و افزایش ضریب نفوذ بیمه است. در این مورد تلاش برای افزایش اعتماد و اطمینان مردم نسبت به صنعت بیمه از رسالت های محوری فعالان حوزه بیمه گری و نهادهای تصمیم‌ساز بوده و یقیناً نیازمند برنامه ریزی و مشارکت فعال همه اعضای سندیکاست.
استراتژی مؤثر به عنوان اصل اساسی و مهم در این ارتباط به منظور تقویت و ارتقاء فرهنگ بیمه با ملحوظ داشتن تقدم فرهنگ بیمه گری و بیمه گران بر مشتریان، مخاطبان و بیمه¬گذاران محقق شده و با تقویت توان و قابلیت های بیمه گری و تسهیل عرضه و ارائه خدمات بیمه ای بالاخص نهادینه شدن الگوهای مشتری‌مداری، اعتماد و اطمینان مردم و مشتریان به صنعت بیمه افزایش یافته و این رویکرد منجر به تقویت و ترویج فرهنگ بیمه در جامعه می‌شود. با اینکه هرگونه برنامه ریزی و سرمایه گذاری و اختصاص اعتبارات ویژه در بستر اطلاع-رسانی و تبلیغاتی و بهره گیری از مدل ها و الگوی مؤثر و نوین ارتباطی به صورت مشترک با راهبری سندیکا، دست یابی به هدف و فرهنگ سازی و ترویج و تقویت فرهنگ بیمه نیز ثمربخش خواهد بود.

منافع و حقوق بیمه گران
حمایت از حقوق مؤسسات بیمه و بیمه گران به عنوان یکی از اهداف و وظایف مهم سندیکا که مورد توجه و حساسیت ویژه اعضای آن است تنظیم راهبردی مشخص با قابلیت اجرایی به منظور تسهیل مناسبات صنعت بیمه و بیمه گران با نهادهای مرتبط و تأثیرگذار بیرون صنعت از جمله قوای سه‌گانه (مجریه، قضائیه و مقننه) نیروی انتظامی، نهادهای ذی‌ربط و ... با بهره گیری از رهیافت ها، تجارب و ظرفیت های صنعت بیمه و تنظیم و تدوین راهکارهای مؤثر، زمینه مناسبی برای رعایت و حمایت از حقوق بیمه گران فراهم شده و نقش و کارکرد سندیکا در اجرای این وظیفه مهم به نحو شایسته ای تقویت و محقق می شود. بازنگری نقش سندیکا در تعامل با نهادهای ذی‌ربط خارج از صنعت بیمه در مراحل و ابعاد مختلف، قانون گذاری و تدوین آیین نامه های اجرایی آن، فرآیند اجرایی موضوعات قانونی مصوب و مرتبط با فعالیت های بیمه ای و تفاسیر صحیح و متعارف مفاد قوانین و آیین نامه با ملاحظات منافع و حقوق بیمه گران، یقیناً کارآیی و اثربخشی بیشتر و بهتری در کارنامه سندیکا ثبت خواهد کرد.
مطمئناً در این مورد علاوه بر تجارب مدیران ارشد شرکت های بیمه، نیازمند تشکیل کارگروه متخصص، باتجربه و حقوقدان بوده تا با بررسی، واکاری و تدوین راهکارهای عملی، زمینه اجرای برنامه های مورد نظر را فراهم کنند.

تعامل با تشکل های صنفی و حرفه ای بیمه
بازنگری و ترسیمِ ساز و کارهایی جدید به منظور تعامل سازنده و مناسبات راهبردی با تشکل های صنفی و حرفه ای بیمه از قبیل کانون سراسری انجمن صنفی نمایندگان شرکت های بیمه، انجمن صنفی کارگزاران بیمه، انجمن صنفی ارزیابان خسارت، انجمن حرفه¬ای صنعت بیمه و ... که برآیند دیدگاه‌ها، نظرات و آراء بخش اجرایی و عملیاتی بیمه گری تلقی می شوند در شکل دهی و جهت گیری های حرفه ای به ویژه تقویت سلامت بازار بیمه و شناسایی و رفع مشکلات و معضلات ناشی از رقابت ناسالم، تأثیرگذار بوده و مسیر و بستر دستیابی به اهداف سندیکا را تسهیل می‌کند. 
تحقیقاً این تعامل و مناسبات حرفه ای به جهت اشراف کامل فعالان فروش و نمایندگی های بیمه به فراز و نشیب های بازار، انتظارات و رویکردهای مخاطبان و مشتریان، شرایط و فضای واقع‌بینانه ایی در نظام تصمیم-سازی ها و تولید و انعکاس آن در محصولات و خدمات بیمه ای جدید ایجاد خواهد کرد.

مؤلفه های آموزشی ـ پژوهشی
تدوین و تقویت راهبردهای آموزشی ـ پژوهشی و انعکاس آن در وظایف و مسئولیت های سندیکا در ابعاد و زمینه های مختلف می تواند نقش مهمی را در اثربخشی کارکردهای فعالیت سندیکایی رقم بزند.
ایجاد واحد تحقیق و توسعه به منظور مطالعه و پژوهش های علمی در حوزه بیمه گری و ارائه مشاوره های تخصصی و فنی در ابعاد مختلف به اعضای سندیکا، تعامل حرفه¬ای و علمی با پژوهشکده بیمه و مراکز دانشگاهی و علمی کشور به ویژه مطالعه و بررسی ساختار و نقش سندیکا در کشورهای توسعه‌یافته و بهره گیری از تجربیات آنان در اعتلای نقش سندیکا ثمربخش بوده و با تقویت سرمایه گذاری و برنامه ریزی مؤثر زمینه مناسبی برای تحول ساختاری و مناسبات حاکم بر چرخه فعالیت سندیکا فراهم خواهد شد.
ترسیم راهبرد آموزشی در کنار فعالیت های پژوهشی با محوریت نیازهای روز فعالان بیمه ای کشور به ویژه بهره گیری از شیوه های جدید آموزشی برای مدیران عالی، ارشد و میانی شرکت های بیمه به منظور انتقال جدیدترین الگوها و دستاوردهای تخصصی، با اینکه موجب تقویت و ارتقاء دانش تخصصی بیمه گران کشور می شود، همگرایی، وفاق و انسجام حرفه¬ای فعالان بیمه را ارتقاء بخشیده و نقش و جایگاه سندیکای بیمه گران را توسعه و تعالی خواهد بخشید.

نتیجه گیری
فعالیت سندیکایی تلاشی است حرفه ای و فراگیر برای تأمین، حفظ و بهبود منافع مشترک که دارای وظایف و رسالت مشخص وفق قواعد و نظامات تعریف‌شده بوده و ایفای نقش محوری آن مستلزم هم افزایی دیدگاه‌ها، نظرات و تجربیات اعضا همچنین مشارکت مؤثر و فراگیر در سازماندهی و برنامه ریزی به ویژه در شرایط و موقعیت اقتصادی، اجتماعی پیش‌روست. از این‌رو سندیکای بیمه گران به عنوان یک نهاد مستقل و غیر دولتی به مثابه پل ارتباطی بین صنعت بیمه و سایر بخش ها با هدف کلی توسعه بازار بیمه و رونق کسب و کار بیمه ای و ارتقاء فضای رقابتی سالم نقش کلیدی را در توسعه و اعتلای همه‌جانبه صنعت بیمه و پویایی و بالندگی فعالان حوزه بیمه گری داشته که تحقق این رویکردها مستلزم بازنگری و بازتعریف مؤلفه های مهم برشمرده شده و ایجاد نظم و انسجام جدید در ساختار آن است.
حمایت از حقوق بیمه گران، دفاع از منافع شروع و مشترک، تعمیم، تعمیق و توسعه مشارکت بیمه گران، بهبود سیاست گذاری در حوزه های مختلف، ترغیب ارکان مختلف دولتی و حکومتی به بهبود فضای بازار و ایجاد و بستر توسعه، افزایش همگرایی، تجمیع تفکرات توسعه‌مدارانه، احصا و رفع موانع و مشکلات، زمینه سازی برای تسهیل کسب و کار بیمه ای با هزینه های کم و متعارف و ... اولویت ها و راهبردهای بنیادی است که عملی ساختن و اجرایی کردن این مؤلفه ها، ضرورت و اهمیت باز انگاری و ایجاد ساز و کارهای تحول‌ساز و توسعه‌مدارانه بر کالبد سندیکا را مطرح و یقیناً با مشارکت فعال همه اعضا و بهره گیری از خرد جمعی و یافته های جدید علمی و تجارب مفید به دست آمده طی برنامه ریزی دقیق میسور می‌شود.